GARAPEN NAHASTE OROKORRA: AUTISMOA

Archive for the ‘GARAPEN NAHASTE OROKORRA: AUTISMOA’ Category

GARAPEN NAHASTE OROKORRAK:AUTISMOA

Posted in ARRISKU BIOLOGIKOAK, GARAPEN NAHASTE OROKORRA: AUTISMOA on 2011/03/20| 1 Comment »

DEFINIZIOA:

Garapen nahaste orokorra, garapen neurologikoan ematen den nahastea da eta hainbat alorretan eragin dezake. Esate baterako, hizkuntzaren erabileran( komunikazioan), gizarte trebetasun

etan, jokabideetan ( elkarrekintza sozialetan) eta irudimenean … bertako berezitasunak dituzten haur zein helduek, arazo hau diagnostikatuko zaie.Bestalde, garapen nahaste orokorrak, lau gaixotasun ezberdin hartzen ditu. Horien artean Autismoa bat delarik.

Autismoa sendatu ezin den garapen nahaste orokor bat da. Izan ere, ez da ez gaixotasun, ez arazo psikologikoa; garuneko lesio edo asaldura bat baizik.

MOTAK:

Autismo mota desberdinak daude, gradu desberdinak. Autismoa gradu altuan izan dezake haur betek edo nahiko gutxi. Honen arabera, ezaugarriak nabariagoak edo leunagoak izango dira eta autonomia eta sozializazioa lortzeko esku hartze gehiago edo gutxiago beharko du.

EZAUGARRIAK:

Aurretik esan bezala, Autismoak hainbat alorretan eragin dezake:

Elkarrekintza sozialetan nahasteak:

– Autismoa duten haurrek isolatzeari ekiten diote, besteekiko harremana ez sustatuz.

Komunikazioan:

– Besteekiko harremana ez dutenez sustatzen, komunikazio eza gertatzen da. Bakar bakarrik beraien beharretarako zuzenduko dira edota zentzu gabeko hizkera edo elkarrekintza bilatzen ez duen hizkerara joango dira.

Ulermen sozialean zailtasunak:

– Gauzak beste modu batera ulertu edo interpretatzen dituzte; rolak modu estereotipatuan eta enpatia barik hartuz. Hau da, (..)

Garapen kognitiboan:

– Lautik hiru garuneko atzerapena erakusten dute

Ahozko hizkuntzan:

– Hizkuntzarekin hainbat arazo erakusten dituzte. Horregatik, hitz bakarra esateko, esate baterako komunera joateko, hainbat saiakera egiten dituzte hitz ezberdinak erabiliz.

Genetika:

– Autisten portzentaje handi batek genetikaren bidez transmititu dira

Haurren garapenean 3 fase daude eta fase hauetan haurra autista baldin bada ezaugarri desberdinak antzematen dira etapetan, gehien bat haurraren inteligentzia, komunikazioa, atentzioa. Hala ere beste batzuk agertzen dira:

Lehendabiziko etapa, haurraren bizitzako lehen 9 hilabeteetan ematean da. Gogorazi behar da, bertan dela haur autisten gurasoek bere haurraren egoera normalaz adierazten dutenean, lasaitasuna bereiziz. Etapa honetan, ondorengo ezaugarriak dira nabarmenak:

– Primer Subperiodo Sensioromotor de Piaget ( 1969)

– Fase prelocutiva de Bates(1976)

– Primer sistema de atencion de Ruff y Rothbart (1996)

Bigarren etapa, haurraren 9.hilabetetik, 18 hilabetera ematen da : Bertan da, 9-10 hilabeteekin, gurasoek zerbaiten falta sumatzen dutenean. Falta hori, gurasoekiko duen komunikazioan emango da; eskatu edo esperientziak partekatzeko orduan emanez. Bertan:

– Segundo Subperiodo Sensoriomotor de Piaget (1969)

– Fase ilocutiva de Bates (1976)

– Segundo sistema de atencion de ruff y rothbart (1996)

Hirugarren etapa, 18 hilabetetik aurrera ematen dena: Etapa honetan, gurasoek beren haurren garapenean alterazio bat nabarmentzen dute. Alterazio horiek, hizkuntzarekin emango dira.

– Periodo preoperatorio de Piaget 69

– Fase locutiva de Bates 76

tapak	Oinarrizko mekanismoak	“Precursores en resùestas observables”)
Etapa (0-9 hilabete) “interacion diadica intersubjetividad 1 aria )	Aurpegizko interakzioa Eranskina Imitazioa 1.go erantzun sozialak Nahiago du amaren aurpegia eta soinua Lehenengo imitazioak espresioaren bidez.	1.go erantzun sozialak Nahiago du amaren aurpegia eta soinua Lehenengo imitazioak espresioaren bidez.
Etapa (9-18 hilabete) “ interaccion triadicaintersubjetividad 2 aria )	Baterako arreta Erreferentzi soziala Baterako ekintza Bilatu eta atentzioa partekatzen du. Aurkitu eta bestearen opinioa erreklamatzen du. Errutinak: aitortu eta bestearekin jokatzen du.	Bilatu eta atentzioa partekatzen du. Aurkitu eta bestearen opinioa erreklamatzen du. Errutinak: aitortu eta bestearekin jokatzen du

ESKU HARTZEA:

Esku hartzerakoan arreta goiztiarrak duen garrantzia azpimarratzekoa da. Izan ere, azkeneko 10 urteetako informazioari begirada bat emanez gero, haurrari zer gertatzen zaion ahal den azkarren konturatzea garrantzi handia daukala azpimarratzekoa da, helburua haurraren arazoa gutxitzen joatea izanik.

Gaur egun, nahiz eta Autismoaren sintomak haurraren lehendabiziko urtean ageri izan, 2-3 urte dituztela diagnostikatzen oi zaie Autismoa dutela. Gaur egun, arreta goiztiarrari esker, haurrengan gaixotasun hau lehenago aurkitzeko gai izan gaitezke. Honi esker, haurra tratamenduan jarri eta izan ditzakeen arriskuak murritzen lagunduko dio.

Autismoa duten haurren arazo nabarmenenak, trebetasunaren falta eta elkarrekintza sozial eta komunikazioaren eza dira. Horrek, bakardadea, isolamendua, inkomunikatua eta bere inguru sozialaren gaizki ulertua ekartzen du. Gaitasun hauen garapena pixkanaka ematekoak dira, ikasketa prozesuetan esku hartuz eta umeak hainbat mekanismo erabiliz, beren esperientzia eraiki eta inguratzen duen munduan jarduteko, bere etorkizuneko sozializazioan garrantzi handia edukiz

Esku hartzeak bere garapeneko fase edo etapen segiden azterketak egin behar ditu, honek gizarte integrazioa eta konpresioa lortzeko balio dio, eta prozesuaren ikuspegia eskaintzen du. Hain zuzen ere, oinarrizko mekanismoa menderatzen, lehen mailako ingurugiro sozialean ( gurasoak, anai-arrebak …), eta hasiera batean elkarrekintza-forma didaktikoa garatuz pixkanaka.pixkanakaaurrera joz.

Hau guztia CHAT-ren bidez egingo du, laguntza goiztiarraren tresna;ahal den azkarren geldiarazteko prozesua.